JET – nieuw record

Posted by

0

Vele media brachten het nieuws: de JET (Joint European Torus) heeft een record gevestigd in het wereldje van de kernfusie. (Nature – De Ingenieur – De Standaard)

Kernfusie is een complexe zaak waarbij er veel records te definiëren zijn, zie deze Wikipediapagina. Het specifieke record dat gesneuveld is, is dat van de hoogste energie-output, namelijk 59 MJ.

In alledaagse termen kunnen we dat omzetten in kWh en komen we uit op ongeveer 16 kWh, of de hoeveelheid energie die een gemiddeld gezin in een dag of 2 verbruikt in de vorm van electriciteit.

Het vorige record dateerde reeds van 1997, bedroeg 22 MJ en werd in dezelfde faciliteit behaald. Ze hebben er dus een stevige klets bovenop gedaan. In dit opzicht is het een puike prestatie waar ongetwijfeld veel hard werk in gekropen is.

Als we echter het hele plaatje bekijken dan blijkt de prestatie toch vooral te benadrukken dat kernfusie zijn beloftes maar niet kan waar maken. JET werd gebouwd met het plan om break-even aan te tonen, het punt waarop het hete deuterium-tritium mengsel evenveel energie opwekt als je er in stopt. De volle 39 jaar na de ingebruikname van de tokamak is dat nog steeds niet gelukt. In 1997 haalden ze Q=0.67 wat wil zeggen dat ze 67% van de gebruikte energie terug konden opwekken. De laatste prestatie was wel een energierecord, maar met Q=0.33 (33%) terug wat verder verwijderd van break-even.

Het werk van JET is belangrijk voor ITER, de mega-faciliteit in Zuid-Frankrijk waar er vanaf 2025 nieuwe fusie-experimenten zullen beginnen. Zo heeft JET hetzelfde materiaal aan de binnenkant van de tokamak gebruikt als men ook plant voor ITER. Maar zelfs als ITER een succes wordt, gaan we pas in 2035 een reactor hebben die Q=10 aantoont gedurende enkele minuten, nog veraf van een commerciële reactor die quasi non-stop Q=30 moet realiseren. Met andere woorden, verwacht geen commerciële fusiereactor via dit pad voor 2045.

Moeten we kernfusie dan afschrijven? Ik zou er alvast niet op rekenen om het klimaatsprobleem op te lossen. Tegen 2045 moeten we ongeveer gestopt zijn met CO2 uit te stoten willen we de laatste klimaatbeloften waar maken. Vanuit puur wetenschappelijk standpunt en als backup-oplossing kan het zeker geen kwaad om er geld in te blijven steken, zolang het maar geen investeringsstromen inpikt die het klimaatsprobleem vandaag kunnen oplossen.

Verder gebeurt er naast JET en ITER veel fusie-onderzoek in privé-bedrijven, sommige met budgetten die hallucinant zijn. Hopelijk komt er daar vóór 2035 iets verrassends uit:

Plaats een reactie